A.D. Copier en Lino Tagliapietra: Magisch glas uit Murano
Op zijn 80ste begon Andries Dirk Copier (1901-1991) aan een internationaal avontuur als autonoom kunstenaar. Hij reisde binnen Europa en naar de Verenigde Staten om te werken met de beste buitenlandse glasblazers. Met Lino Tagliapietra in Murano ontstond er magie in glas, met als hoogtepunt hun Filigrane Interferenti.
Buitenlandse glasstudio’s
Het boek Copier Compleet beschrijft hoe in 1981 fondsen worden aangevraagd om de vitale 80-jarige Copier in staat te stellen in buitenlandse glasstudio’s te werken en leren. Zijn aanvraag vermeldt: ‘Naar ik meen kunnen er glasobjecten ontstaan die, terwijl zij hun Nederlandse karakter behouden, een aanzienlijke verrijking in technisch opzicht kunnen betekenen.’
Nieuwe inzichten
Nog datzelfde jaar maakt Andries Dirk Copier twee werkreizen naar Murano, waar hij een enorme klik blijkt te hebben met de begenadigde glasblazer Lino Tagliapietra (1936). Geïnspireerd door het lijnenspel in het werk van abstract kunstenaar Michel Seuphor (1901-1991) en met gebruikmaking van de Venetiaanse filigraintechniek, komt hij tot nieuwe inzichten in glas. Het resultaat van zijn Italiaanse werkreis wordt in 1982 tentoongesteld in Gemeentemuseum Den Haag.
Fascinerende optische effecten
In het najaar van 1984 keert Copier terug naar Murano. Samen met Tagliapietra maakt hij werken voor een tentoonstelling ter gelegenheid van zijn 85ste verjaardag, die begin 1986 zal plaatsvinden in Gemeentemuseum Arnhem. Aan het eind van dit werkbezoek voeren de twee nog wat aanvullende glasexperimenten uit. Dat is het moment waarop Copier totaal wordt gegrepen door het optische effect van interferentie, ook wel moiré genoemd. In de maanden daarna werkt hij zijn ideeën voor spectaculair nieuw werk uit. Dit zal uiteindelijk leiden tot Filigrane Interferenti, een serie baanbrekende unica met fascinerende optische illusies.
Punten en golvende bewegingen
De jubileumtentoonstelling krijgt de titel Filigrane Interferenti. Nieuwe unica A.D. Copier. In de catalogus blikt Copier terug op de cruciale experimenten: ‘De ideeën die daaruit voortvloeiden heb ik in de winter 1984/85 thuis uitgewerkt, de resultaten dreven mij in het vroege voorjaar van 1985 opnieuw naar Murano. Ik had namelijk waargenomen dat er bij de experimenten objecten waren met fijne glasdraden die, onder een bepaalde hoek in elkaar gelegd, zeer bijzondere optische effecten gaven waarbij rechte glasdraden tot punten en golvende bewegingen werden vervormd.’
Fusie van Nederlandse en Italiaanse ontwerptradities
Hij ontwerpt enkelvoudige schalen en vazen, maar ook tweedelige objecten en zelfs een vierdelig object. Hierin voorziet hij een strak gevormde kom van drie geplooide inzetten: de ultieme fusie van Nederlandse en Italiaanse ontwerptradities.
Zelf schrijft Copier hierover: ‘Het is bijzonder boeiend om met je Nederlandse denkbeelden over het ontwerpen van glas enige weken ondergedompeld te zijn in een wereld, die zo helemaal op glas is gericht. Vooral als je daar eigen ideeën kunt verwezenlijken met vaak eeuwenoude typisch Italiaanse technieken om zo te komen tot objecten die, in mijn ogen althans, een nieuwe combinatie van aloude uitgangspunten opleveren.’
Verhitte taferelen
Op zijn 85ste maakt Copier grote indruk met volstrekt nieuw werk. De objecten op de tentoonstelling zijn ook te koop, en dat leidt tot verhitte taferelen op de opening. De Berlijnse Copier-verzamelaar Dieter Enke herinnert zich: ‘In no-time was alles uitverkocht. Je mocht blij zijn als je er een had mógen kopen.’ Meerdere musea in binnen- en buitenland hebben werk uit de collectie in hun bezit.
Intense artistieke vriendschap
In 2000 wijdt Gemeentemuseum Den Haag een tentoonstelling aan het werk van Copier en Tagliapietra en hun intense artistieke vriendschap. De Italiaan heeft zich, aangemoedigd door Copier, inmiddels ontwikkeld van glasblazer tot succesvol kunstenaar. In de catalogus spreekt conservator Titus Eliëns van twee internationaal vermaarde glaskunstenaars die het grote geluk hebben gehad elkaar te ontmoeten en te leren kennen. ‘De twee verschillende glaswerelden die hierdoor werden opengebroken, bleken perfect op elkaar aan te sluiten zonder dat de eigen identiteit verloren ging.’
Tentoonstelling
Kunstconsult leende meerdere glasobjecten uit aan het Nationaal Glasmuseum voor de overzichtstentoonstelling A.D. Copier – Lino Tagliapietra: een aanzienlijke verrijking. De tentoonstelling loopt tot en met 15 januari 2018. Hierna zijn de glasobjecten (afgebeeld bij deze blog) te zien en te koop in de showroom van Kunstconsult in Amstelveen.
Tekst: Belinda Visser, foto’s: Dennis A-Tjak, collectie Kunstconsult – 20th century art | objects
