‘Staand meisje’: sleutelbeeld in het oeuvre van Eja Siepman van den Berg

Geplaatst op 11 april 2019

‘Staand meisje’ is hét sleutelstuk in de carrière van Eja Siepman van den Berg. Met dit belangrijke beeld, dat zich in de collectie van Kunstconsult bevindt, zette Siepman de toon voor de rest van haar oeuvre. Beeldengalerij Het Depot schonk onlangs uitgebreid aandacht aan dit werk in het tijdschrift Fragment en gaf het afgebeelde meisje een naam: Marjolein van Raalte. In Wageningen toont Het Depot een grote collectie sculpturen van deze uitzonderlijke kunstenares in een permanente tentoonstelling.

 

Het vrouwelijk lichaam in marmer en brons

Eja Siepman van den Berg (Eindhoven, 1943) is een Nederlandse beeldhouwster, met name bekend door haar sculpturen van het vrouwelijk lichaam in marmer en brons. Siepman bestudeert poses en ‘vertaalt’ deze bewegingen naar beelden met een perfect glad oppervlak. Haar werk is te vinden in een groot aantal collecties, zowel museaal als privé. Siepmans sculpturen staan ook tentoongesteld in de openbare ruimte, in verschillende grote steden als Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Groningen, Enschede en Leeuwarden. Bij elkaar staan er maar liefst twintig beelden van Siepman in de Nederlandse publieke ruimte.

 

Tentoonstelling in Het Depot

Onlangs publiceerde beeldengalerij Het Depot, als uitgever van het tijdschrift Fragment, een uitgebreid artikel over Siepman. Het Depot heeft grote bewondering voor het werk van de kunstenares en heeft ongeveer veertig werken van haar hand in de collectie, die permanent tentoongesteld worden. Naast deze vaste opstelling is hier van 16 juni 2019 t/m 26 januari 2020 ook de tentoonstelling ‘De Inspiratiebronnen van Eja Siepman van den Berg’ te zien, met beelden van onder andere Charlotte van Pallandt (1898-1997) en Charles Despiau (1874-1946).

 

Gevierde kunstenares

Siepmans exceptionele talent werd al vroeg opgemerkt. Als twintiger ontving ze in 1967 de Prix de Rome als aanmoediging voor haar beeldhouwkunst. En in 1978 was ze de eerste kunstenaar die de Charlotte van Pallandtprijs ontving, uit handen van de kunstenares door wie ze zo geïnspireerd werd: Charlotte van Pallandt. Als vrouw die zich staande wist te houden in een vooral door mannen gedomineerde beeldhouwwereld, was Van Pallandt een groot voorbeeld voor Siepman. Later won Siepman de Wilhelminaring, een prestigieuze prijs die om het jaar wordt uitgereikt aan een Nederlandse beeldhouwer als waardering voor het gehele oeuvre. De jury zei hierbij over haar werk:

 

In elke fase van haar leven is haar werk relevant gebleken en van hoogstaande kwaliteit gebleven. Onverstoord, met een bekwaam vakmanschap is Siepman van den Berg altijd haar eigen koers blijven varen, wars van welke modegril dan ook. Haar toewijding is altijd bij het menselijk lichaam gebleven. Ze kiest steevast voor het lichaam van de jeugd en meestal het vrouwelijke. De gedecideerde houdingen van de beelden laten je vergeten dat het om lichamen gaat die nog volop aan het uitkristalliseren zijn’. – Juryrapport voorgelezen door Wim Pijbes, voormalig directeur van het Rijksmuseum, op 23 september 2017.

 

 

Tussen figuratie en abstractie

In het begin van haar carrière werd Siepman geïnspireerd door het abstracte werk van de Frans-Roemeense kunstenaar Constantin Brancusi (1876-1957) en begon ze met het maken van abstracte sculpturen. Maar ondanks haar liefde voor het abstracte, kreeg ze heimwee naar het menselijk lichaam. Ze ging beeldhouwwerken maken waarin een unieke combinatie tussen figuratie en abstractie te zien was: door de verstilling van het figuratieve, het menselijk lichaam, kreeg het werk van Siepman een bijzondere abstracte kwaliteit. Dit kwam voor het eerst samen in de creatie van het zwart gepatineerde bronzen beeld ‘Staand meisje’ in 1972. Door hoofd en armen weg te laten haalt ze het menselijke, het persoonlijke weg. Of zoals Siepman het zelf noemt: ‘de psychologische lading’. Hierdoor ligt de focus op de vorm van het lichaam en de sensuele kwaliteit van het oppervlak. 'Staand meisje' zet als sleutelbeeld de toon voor de rest van haar oeuvre.

 

Unieke vormentaal

Door de balans tussen figuratie en abstractie in haar werk wordt Siepman vaak gerekend tot de Groep van de figuratieve abstractie. Deze groep vond zijn oorsprong aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam, waar Siepman studeerde van 1962 tot 1967. Zelf vindt Siepman zich echter niet bij deze groep horen: ze wil vooral als individu gezien worden. Haar unieke vormentaal laat haar werk moeilijk in een hokje plaatsen.

 

 

Zigzag in marmer

Naast de werken in brons met het voor Siepman kenmerkende zwarte patina, maakte ze met name in het begin van haar carrière ook sculpturen in marmer. Al in 1971 reisde Siepman naar Carrara, het gebied in Italië waar veel marmer gewonnen wordt. Bij aankomst zag ze indrukwekkende zigzagwegen op de marmerbergen. Hierdoor geïnspireerd maakte ze later de ‘Zigzag torso’ van marmer uit dit gebied, een helderwit beeld uit 1995 dat zich nu in de verkoopcollectie van Kunstconsult bevindt. Deze sculptuur is bovendien geïnspireerd door de zigzagstoel van Gerrit Rietveld. De vorm van deze stoel trok haar enorm aan en liet ze terugkomen in verschillende beelden, waaronder deze bijzondere torso.

 

Bekijk de collectiepagina voor meer informatie over de beelden van Eja Siepman van den Berg in de verkoopcollectie van Kunstconsult.

Voor dit artikel is onder andere gebruik gemaakt van Fragment nr. 16, uitgegeven door Het Depot in voorjaar 2019.

 

Tekst: Loïs Geerlings

Foto’s: Erik Rijper

 

© Kunstconsult – 20th century art | objects

Citeren uit deze tekst is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en met een link naar deze pagina.